Recessie

NIVO 2020 - 14

Bij voorgaande recessies had ik altijd de indruk dat als er maar vaak genoeg in kranten, social media en tijdens
sociale gelegenheden over werd gesproken, dat dat meer stimulans was om er daadwerkelijk in terecht te komen
dan dat werkelijk nodig was op grond van de fase waarin de werkelijke economie zich bevond.

Het sentiment in (het vertrouwen van) de economie speelt derhalve altijd een grote rol, zo niet wellicht de
allerbelangrijkste. Het is min of meer (deels) een self fulfilling prophecy. Maar hoe zit dit er nu uit met de Corona-crisis?

 

Centraal Planbureau (CPB)

Het CPB kopte op 26 maart 2020 dat een recessie met als oorzaak de corona-crisis onafwendbaar is voor de
Nederlandse economie. Het CPB schetste vier scenario’s. De Telegraaf verdeelde deze in de categorieën
“Erg”, “Drama”, “Mokerslag” en “Ramp”. De scenario’s hanteren verschillende uitgangspunten voor de duur van
de contactbeperkingen en de diepte van de economische doorwerking. Maar in alle scenario’s resulteert een recessie!

Wanneer spreken we over een recessie? In de economie betekent dit dat de economische groei daalt en lager is dan
gemiddeld. In de praktijk wordt meestal van een recessie gesproken als de groei van het bruto nationaal product (bbp)
gedurende twee of meer opeenvolgende kwartalen negatief is. (bron Wikipedia)

Het bbp krimpt in 2020 met 1,2% tot 7,7%. In het lichtste scenario van het CPB veert de economie al in het derde
kwartaal van 2020 weer op. In het zwaarste scenario ontstaan er ook problemen in de financiële sector en verslechtert
het buitenlandbeeld verder. In dat scenario zal er ook in 2021 een krimp van het bbp van 2,7% optreden. In drie van de
vier scenario’s is de neergang dieper dan in de crisis van 2008/2009.

De werkloosheid loopt in het lichtste scenario slechts beperkt op, maar stijgt in het zwaarste scenario tot 9,4% in 2021.

Door de noodmaatregelen om de economie te steunen verslechteren de overheidsfinanciën in alle scenario’s fors. De
overheidsschuld komt niet direct in de gevarenzone. In het zwaarste scenario komt de schuld eind 2021 uit op
73,6% bbp, op ruime afstand van niveaus die in de literatuur als risicovol worden aangemerkt.

Het CPB doet geen uitspraken over welk scenario het meest waarschijnlijk is. De waarde van scenario-analyse is ook niet
zozeer gelegen in de precieze uitkomsten in een bepaald scenario. Het gaat er juist om de scenario’s met elkaar te
vergelijken. Dat geeft een indruk van de orde van grootte van economische effecten en laat zien waar de voornaamste
onzekerheden zitten. Naarmate meer informatie beschikbaar komt, kan wel duidelijk worden dat bepaalde scenario’s meer
of minder waarschijnlijk worden.

Bron: CPB, 26 maart 2020

 

Conclusie

Het bovenstaande liegt er niet om. Eigenlijk voelen we allemaal aan wat het CPB heeft becijferd. Het gaat niet om de
vraag of een recessie er komt, maar om de zwaarte ervan.
En ik denk ook dat het CPB er goed aan heeft gedaan om meerdere scenario’s te verstrekken. Zodat gaande weg
zichtbaar wordt met welke scenario we werkelijk te maken hebben c.q. krijgen.

Is er dan alleen maar slecht nieuws te melden? Nee!

Het CBS kwam met de cijfers over 2019 van BV Nederland. En die zijn, als je het mij vraagt, zeer positief te noemen.
De overheid behaalde over 2019 een overschot van maar liefst 14 miljard euro! Daarmee is 2019 het vierde jaar op rij
dat er meer geld binnenkwam dan er werd uitgegeven. Bij elkaar hield de overheid over deze jaren 34 miljard euro over!
Veel van de overschotten zijn gebruikt ter verlaging van de staatsschuld. De staatsschuld is daardoor gedaald tot minder
dan 49% van het bruto binnenlands product (bbp). Dat biedt dus veel ruimte om extra geld te lenen om de coronacrisis
te bezweren.

Kortom, we staan er goed voor. En dat geeft houvast en hoop. En laat die houvast en hoop sterker zijn dan de angst.
Want van belang is dat we op dit moment niet met zijn allen teveel in een massale “Freeze–reactie” schieten.

Een massale bevriesreactie zal namelijk – tezamen met de reeds fors genomen overheidsmaatregelen in de betreffende
sectoren - juist er aan bijdragen dat de recessie zwaarder zal worden dan nodig is. Eenzelfde effect van wat ik eerder
beschreef als ‘self fulfilling prophecy’.
Want dat we (ernstige) averij oplopen staat vast. En de één - door wel of niet opgelegde maatregelen - meer dan de ander.
De eerste faillissementen door Corona zijn er reeds.
Maar laten we er met zijn allen alles aan doen om, waar we kunnen, de schade te beperken in plaats van negatief te
versterken.

Steun daarom ook de lokale middenstand. Stop of beperk internetaankopen maar doe het in de eigen gemeente. Naast
het feit dat je kwaliteit en service krijgt en wellicht wat duurder uit bent, je krijgt er een zeer positief gevoel (gratis) bij.

Vertrouw verder op de overheid en de genomen steunmaatregelen. En dat het tij weer zal keren. En hoop en bidt voor
een vaccin op korte termijn.