Nieuw pensioenstelsel: uitstel of afstel?

Nivo 2022 - 41

Het huidige pensioenstelsel in Nederland is verouderd volgens de geleerden. Er moet een nieuwe komen. Koolmees heeft met veel bombarie de media gehaald met een concept-pensioenakkoord in juni 2019 en daarna een definitief pensioenakkoord in de zomer van 2020. Dat laatste akkoord is de basis voor het nieuwe pensioenstelsel. Maar telkens wordt de invoering uitgesteld. Waarbij de vraag opkomt: wordt uitstel geen afstel?

De redenen van invoering nieuwe Wet Toekomst Pensioenen zijn:

• Kwetsbaarheid huidige pensioenstelsel door:
  • Toenemende levensverwachting
  • Veranderende arbeidsmarkt
  • Langdurig lage rentestand
• Herverdeling van jonge naar oudere werknemers.
• Behoefte aan ‘nominale zekerheid’ heeft impact op indexatiemogelijkheden en draagvlak pensioenstelsel.

Het doel van nieuwe Wet Toekomst Pensioenen is:

• Eerder perspectief op een koopkrachtig pensioen. Pensioen beweegt directer mee met ontwikkeling economie.
• Pensioen wordt transparanter en persoonlijker.
• Betere aansluiting bij ontwikkeling in maatschappij en op de arbeidsmarkt.

Doel Wet Toekomst Pensioenen te bereiken door:

• Afschaffen uitkeringsovereenkomst (middelloon).
• Afschaffen doorsneepremie met zelfde pensioenuitkomst.
• Afschaffen premieovereenkomst met leeftijdsafhankelijke premie.

Ingang nieuwe Wet Toekomst Pensioenen

De geplande invoeringsdatum was 1 januari 2023. Minister Carola Schouten schrijft in antwoorden op Kamervragen dat ze de invoering van de wet uitstelt naar 1 juli 2023. De komende weken buigt de Tweede Kamer zich nog drie keer over de ingewikkelde wet, en de Eerste Kamer moet er ook nog over debatteren.

Schoutens voorganger moest de nieuwe wet, waarin de regels van het nieuwe stelsel staan, al eens met een jaar uitstellen. Dat kwam doordat er veel reacties kwamen op de vraag om kritiek en suggesties van betrokken partijen. Toen werd ook de deadline waarop werkgevers, werknemers en fondsen, na een overgangsperiode, moesten overstappen op het nieuwe stelsel verzet: naar 1 januari 2027. Die deadline blijft nu vooralsnog staan, maar het is niet ondenkbaar dat de betrokken partijen straks toch om meer tijd vragen.

Het nieuwe stelsel moet toekomstbestendiger zijn: mensen worden steeds ouder en er komen steeds meer gepensioneerden bij. De nieuwe regels zorgen ervoor dat de uitkering bij economische voorspoed sneller hoger uitvalt, en bij tegenvallers eerder naar beneden wordt bijgesteld.

De bewindsvrouw laat in de antwoorden op Kamervragen haar ongeduld doorschemeren en dringt er bij de Kamer wel op aan dat ze het wetsvoorstel zo snel mogelijk wil invoeren. 1 juli volgend jaar is de eerst mogelijke optie. Ze benadrukt dat er al een "zeer uitgebreid en zorgvuldig proces" voorafging aan de behandeling in de Tweede Kamer, en dat de wet is gemaakt op basis van een akkoord tussen werkgevers en werknemers "waar meerdere malen in de Kamer over gedebatteerd is".

Ook wijst ze op "alle toetsen en adviezen, en het advies van de Raad van State". Schouten concludeert dat werkgevers, werknemers en pensioenfondsen zich al hebben voorbereid "en graag de stap zetten" naar het nieuwe stelsel.

Bron: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Conclusie: Wet Toekomst Pensioenen

Er komt meer onzekerheid. De huidige veilige vaste pensioenuitkering bij een middelloonregeling – zijnde de vorm van de meeste pensioenregelingen in Nederland- gaat tot het verleden behoren.  

In het nieuwe pensioenstelsel gaat het bij een flexibele premieregeling op dezelfde manier als vroeger. Je kunt dan, net als in het oude pensioenstelsel bij premieregelingen, bij een uitvoerder naar keuze een vaste en gelijkmatige uitkering kopen of doorbeleggen. Als je een vaste en gelijkmatige uitkering aankoopt, is de hoogte daarvan dus afhankelijk van de marktrente op dat moment.
Is deze laag, dan is de uitkering lager en vice versa.
’T kan verkeren dus.

Bij een pensioenfonds met een solidair contract heb je in het nieuwe pensioenstelsel niets te kiezen als je pensioenuitkeringen gaan starten. Je doet solidair mee met het collectief. De doelstelling is niet meer om, zoals in het oude systeem, zoveel mogelijk garantie te bieden. Het nieuwe doel is om aan te sluiten op de economie en tegelijkertijd al te grote schommelingen tegen te gaan.

Het beleggen van het pensioengeld gaat, nadat het is opgebouwd bij een solidair contract, gewoon door in de periode dat er uitgekeerd wordt. De systemen van beschermingsrendement en solidariteitsbuffer lopen ook gewoon door. De schommelingen worden gedempt door mee- en tegenvallers te spreiden over meerdere jaren.

Hierboven heb ik in kort de aanleiding, het doel en de gevolgen van de Nieuwe Wet Toekomst Pensioenen geschetst. Er valt nog veel meer over te vertellen.
Mijn advies is, gaat u er zich in verdiepen.

De voorgestelde wijzigingen zijn voor pensioenland een complete aardverschuiving.
Maar ja, ik hoor u al denken; “verdiepen in pensioen, ik heb wel wat beters te doen”.
Dat is eigenlijk het grote probleem. Het interesseert de werknemer niet.
Maar des te meer als hij/zij op pensioendatum de schrik van zijn leven krijgt; “zo weinig!?”.
Niets nieuws onder de zon dus.